Vì sao người cao tuổi dễ bị tăng cân?
Tăng cân là một vấn đề phổ biến ở người cao tuổi. Nguyên nhân gây tăng cân có thể bao gồm thay đổi nội tiết tố, suy giảm khối lượng cơ, lối sống thiếu vận động và chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Dưới đây là phân tích chi tiết về nguyên nhân, tác động và biện pháp phòng ngừa tăng cân ở người cao tuổi.
Nguyên nhân dẫn đến tăng cân khi về già
1. Suy giảm khối lượng cơ
Sau độ tuổi 30, khối lượng cơ bắt đầu suy giảm một cách tự nhiên trong quá trình gọi là mất cơ sinh lý. Cứ mỗi 10 năm, người lớn tuổi có thể mất 3-8% khối lượng cơ bắp, đặc biệt nếu thiếu vận động. Khi mất cơ, nhu cầu calo của cơ thể giảm, do cơ báp đốt cháy calo nhiều hơn mô mỡ. Nếu lượng calo nạp vào không được điều chỉnh, sẽ dẫn đến tích tụ mỡ.
2. Thay đổi nội tiết tố
Nội tiết tố trong cơ thể thay đổi mạnh mẽ khi làm già.
- Ở phụ nữ: Giai đoạn tiền mãn kinh (45-55 tuổi) kèm theo suy giảm nồng độ estrogen. Sự thay đổi này làm tăng tích tụ mỡ vùng bụng, tăng cholesterol xấu (LDL) và nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường.
- Ở nam giới: Từ sau 40 tuổi, nồng độ testosterone giảm 1-2% mỗi năm. Testosterone ảnh hưởng đến sự phân bố mỡ và duy trì khối lượng cơ. Khi hormone này suy giảm, các khả năng đốt calo cũng suy giảm theo.
3. Trao đổi chất chậm lại
Quá trình trao đổi chất ở người cao tuổi chậm hơn so với khi còn trẻ. Điều này làm giảm khả năng đốt cháy calo của cơ thể, dẫn đến nguy cơ tích tụ mỡ. Ngoài ra, yếu tố gen, giới tính và bệnh lý như suy giáp cũng góp phần đến quá trình này.
4. Lối sống ít vận động và stress
Nhiều người lớn tuổi bận rộn với công việc và gia đình, ít dành thời gian cho vận động. Sự căng thẳng kèm theo đó có thể gây ăn uống vô độ, đóng góp vào việc tăng cân.
Tác động của tăng cân ở người cao tuổi
Tăng cân, đặc biệt là béo phì, có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe người cao tuổi, bao gồm:
- Cơ xương khớp: Gây thoái hóa khớp, loãng xương, đau nhức cơ thể.
- Tim mạch: Rối loạn lipid máu, nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
- Tiêu hóa: Gây bệnh trĩ, gan nhiễm mỡ.
- Rối loạn nội tiết: Tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2, suy giảm trí nhớ (Alzheimer).
- Hô hấp: Rối loạn nhịp thở, ngáy khi ngủ, nguy cơ ngưng thở khi ngủ.
Biện pháp phòng ngừa tăng cân ở người cao tuổi
1. Duy trì vận động
Người cao tuổi nên duy trì thói quen vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, hoặc bài tập tăng cường cơ bắp. Vận động giúp duy trì khối lượng cơ và tăng cường quá trình trao đổi chất.
2. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng
- Giảm thức phẩm giàu calo như đồ chiên rán, đồ ngọt.
- Tăng cường rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và thức phẩm giàu protein như cá, đậu.
3. Kiểm soát căng thẳng
Thường xuyên thực hành thiền, tập yoga hoặc tham gia các hoạt động giãn stress.
4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý nội tiết, tim mạch hoặc chuyển hóa.
Kết luận
Người cao tuổi dễ bị tăng cân do nhiều nguyên nhân khác nhau, như thay đổi nội tiết tố, lão hóa cơ bắp và lối sống kém vận động. Tuy nhiên, bằng việc thay đổi chế độ sinh hoạt và duy trì thói quen lành mạnh, người cao tuổi hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát tỏ nguyên tăng cân, bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Theo suckhoedoisong.vn